استاندارد حسابداری شماره 17 داراییهای نامشهود - بخش چهارم
شناخت هزینه
54 . مخارج تحمل‌شده برای داراییهای نامشهود باید در زمان وقوع به‌عنوان هزینه شناسایی شود مگر آنکه :
الف. بخشی از مخارج یک دارایی نامشهود (طبق بند 5) را تشکیل دهد که
حائز معیارهای شناخت باشد (به بندهای 12 الی 53 مراجعه شود)، یا
ب . آن قلم در یک ترکیب تجاری تحصیل شده باشد و نتوان آن
را به عنوان دارایی نامشهود شناسایی کرد. در این موارد، مخارج مزبور
باید بخشی از مبلغ قابل انتساب به سرقفلی در تاریخ تحصیل را
تشکیل دهد
شناخت هزینه
54 . مخارج تحمل‌شده برای داراییهای نامشهود باید در زمان وقوع به‌عنوان هزینه شناسایی شود مگر آنکه :
الف. بخشی از مخارج یک دارایی نامشهود (طبق بند 5) را تشکیل دهد که
حائز معیارهای شناخت باشد (به بندهای 12 الی 53 مراجعه شود)، یا
ب . آن قلم در یک ترکیب تجاری تحصیل شده باشد و نتوان آن
را به عنوان دارایی نامشهود شناسایی کرد. در این موارد، مخارج مزبور
باید بخشی از مبلغ قابل انتساب به سرقفلی در تاریخ تحصیل را
تشکیل دهد.
55 . با توجه به تعریف و معیارهای شناخت دارایی نامشهود،
نمونه مخارجی که در زمان وقوع به عنوان هزینه شناسایی می‌شود به
قرار زیر است :
الف. مخارج قبل از تأسیس یک واحد یا فعالیت جدید و مخارج
راه‌اندازی ماشین‌آلات طی دوره قبل از تولید یا فعالیت در حد ظرفیت
عملی مگر درمواردی که این مخارج طبق استاندارد حسابداری شماره 11
با عنوان داراییهای ثابت مشهود به حساب دارایی ثابت مشهود منظور
می‌شود.
ب . مخارج تأسیس از قبیل مخارج حقوقی برای تهیه اساسنامه و شرکت‌نامه، حق‌مشاوره و مخارج ثبت.
ج . مخارج فعالیتهای آموزشی.
د . مخارج تبلیغات.
ﻫ . مخارج تغییر مکان یا سازماندهی مجدد تمام یا بخشی از یک واحد تجاری.
56 . بند 54، شناخت پیش‌پرداخت بابت خرید کالا یا خدمات مرتبط با دارایی نامشهود را به عنوان دارایی منع نمی‌کند.
عدم شناخت هزینه‌های گذشته به عنوان دارایی
57 . مخارج مربوط به تحصیل یا ایجاد اقلام نامشهود که در
صورتهای مالی قبلی به عنوان هزینه شناسایی شده است، نباید بعداً
به عنوان بخشی از بهای تمام شده یک دارایی نامشهود شناسایی شود.
اندازه‌گیری دارایی نامشهود پس از شناخت اولیه
58 . واحد تجاری باید یکی از دو روش ” بهای تمام‌شده“ به شرح بند 59
یا ” تجدید ارزیابی“ به شرح بند 60 را به عنوان رویه حسابداری خود انتخاب
کند و آن را در مورد تمام اقلام یک طبقه دارایی نامشهود بکار گیرد.
روش بهای تمام شده
59 . دارایی نامشهود پس از شناخت اولیه باید به بهای تمام شده
پس از کسر استهلاک انباشته و هرگونه کاهش ارزش انباشته منعکس شود.
روش تجدید ارزیابی
60 . پس از شناخت اولیه دارایی نامشهود، چنانچه ارزش منصفانه به
گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد باید آن را به مبلغ تجدید ارزیابی
(ارزش منصفانه در تاریخ تجدید ارزیابی) پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش
ارزش انباشته بعدی، ارائه کرد. تجدید ارزیابی باید به طور منظم انجام شود
تا اطمینان حاصل گردد مبلغ دفتری، تفاوت با اهمیتی با ارزش منصفانه در
تاریخ ترازنامه ندارد. شرایط ارزیابی و نحوه انعکاس در صورتهای مالی تابع
مفاد استاندارد حسابداری شماره 11 با عنوان ”داراییهای ثابت مشهود“ و
بندهای 61 تا 64 زیر است.
61 . اعمال روش تجدید ارزیابی در مورد داراییهای نامشهودی که قبلاً معیارهای شناخت به عنوان دارایی را احراز نکرده‌اند، مجاز نیست.
62 . روش تجدید ارزیابی پس از شناخت اولیه دارایی به کار می‌رود.
بااین‌حال، چنانچه به دلیل احراز نشدن معیارهای شناخت طی بخشی از فرایند
ایجاد دارایی، تنها بخشی از مخارج آن به عنوان دارایی شناسایی شده باشد
(به بند 51 مراجعه شود)، روش تجدید ارزیابی می‌تواند برای کل دارایی به
کار رود. همچنین روش تجدید ارزیابی می‌تواند برای دارایی نامشهود
تحصیل‌شده از طریق کمکهای بلاعوض دولت بکار رود.
63 . برای داراییهای نامشهود عموماً تعیین ارزش منصفانه بهگونهای
قابل‌اتکا امکان‌پذیر نیست. برای مثال، اگرچه ارزش منصفانه برای بعضی از
داراییهای نامشهود مانند حق کسب، پیشه و تجارت و حق‌امتیاز تلفن،
قابل‌تعیین است اما تعیین ارزش منصفانه مواردی مانند نامهای تجاری، حق نشر
و تکثیر آثار فرهنگی و هنری، حق اختراع یا علایم تجاری مشکل است زیرا چنین
داراییهایی منحصر بفرد می‌باشند. همچنین، باوجود اینکه داراییهای نامشهود
خرید و فروش می‌شوند، اما قراردادها براساس مذاکرات بین خریداران و
فروشندگان خاص منعقد می‌گردد و معاملات غیر مکرر هستند. به همین دلیل،
قیمتی که برای یک دارایی پرداخت می‌شود ممکن است شواهد کافی برای ارزش
منصفانه دارایی دیگر فراهم نکند.
64 . چنانچه در یک طبقه از داراییهای نامشهود تجدید ارزیابی شده، به دلیل
قابل‌اتکا نبودن ارزش منصفانه، تجدید ارزیابی یک قلم دارایی نامشهود
امکان‌پذیر نباشد، آن دارایی باید به بهای تمام شده پس از کسر استهلاک
انباشته و کاهش ارزش انباشته منعکس شود.
عمر مفید
65 . واحد تجاری باید معین یا نامعین بودن عمر مفید یک دارایی نامشهود
را ارزیابی کند و درصورت معین بودن، مدت آن، یا تعداد تولید یا سایر
معیارهای مشخص‌کننده عمر مفید را تعیین نماید. واحد تجاری در صورتی باید
عمر مفید دارایی نامشهود را نامعین تلقی کند که برمبنای تحلیل کلیه عوامل
مربوط، نتواند برای دوره‌ای که انتظار می‌رود دارایی، جریان نقدی ورودی
ایجاد نماید، محدوده‌ای پیش‌بینی کند.
66 . حسابداری دارایی نامشهود مبتنی بر عمر مفید آن است. دارایی
نامشهود با عمر مفید معین مستهلک می‌گردد (به بندهای 74 الی 82 مراجعه
شود) ولی دارایی نامشهود با عمر مفید نامعین مستهلک نمی‌گردد.
67 . برای تعیین عمر مفید دارایی نامشهود، عوامل متعددی نظیر موارد زیر بررسی می‌شود :
الف. استفاده مورد انتظار واحد تجاری از دارایی،
ب . چرخه عمر محصول مرتبط با دارایی و اطلاعات عمومی درخصوص برآورد عمر مفید انواع داراییهای مشابه و با کاربرد مشابه،
ج . نابابی دارایی بر اثر مسائل فنی، تغییرات فناوری، مسائل تجاری یا سایر دلایل،
د . سطح مخارج نگهداری لازم به منظور کسب منافع اقتصادی آتی
مورد انتظار از دارایی با توجه به توان و قصد واحد تجاری برای
رسیدن به سطح مزبور،
ﻫ . ثبات صنعتی که دارایی در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد یا تغییر
در تقاضای بازار برای محصولات و خدمات تولید شده به وسیله دارایی،
و . اقدامات مورد انتظار رقبای فعلی و بالقوه، مراجع دولتی و دیگران،
ز . دوره کنترل بر دارایی و محدودیتهای قانونی یا موارد مشابه
آن درخصوص استفاده از دارایی مانند وجود تاریخ انقضای قرارداد
اجاره،
ح . قابلیت تمدید حقوق ناشی از دارایی نامشهود مورد نظر، و
ط . میزان وابستگی عمر مفید دارایی به عمر مفید سایر داراییهای واحد تجاری.
68 . اصطلاح «نامعین» به معنی «نامحدود» نیست. عمر مفید دارایی
نامشهود تنها منعکس‌کننده آن بخش از مخارج آتی مورد نیاز برای نگهداری
دارایی در سطح عملکرد استاندارد آن و توانایی و قصد واحد تجاری برای رسیدن
به آن سطح است. سطح عملکرد استاندارد در زمان برآورد عمر مفید دارایی
تعیین می‌شود. مخارج آتی برنامه‌ریزی شده مازاد بر میزان مورد نیاز برای
نگهداری دارایی در سطح عملکرد استاندارد نباید بر نتیجه‌گیری در مورد
نامعین بودن عمر مفید دارایی نامشهود تأثیرگذار باشد.
69 . با توجه به تغییرات سریع در فناوری، نرم‌افزار رایانه‌ای و
بسیاری دیگر از داراییهای نامشهود آسیب‌پذیرند. بنابراین، احتمال می‌رود
عمر مفید این‌گونه داراییها کوتاه باشد.
70 . عمر مفید دارایی نامشهود ممکن است خیلی طولانی یا حتی نامعین
باشد. وجود ابهام، دلیل موجهی برای برآورد محتاطانه عمر مفید دارایی است،
اما انتخاب عمر مفیدی که بطور غیر واقع‌بینانه کوتاه است را توجیه
نمی‌کند.
71 . عمر مفید دارایی نامشهود ناشی از حقوق قراردادی یا سایر حقوق
قانونی نباید بیشتر از دوره حقوق مذکور باشد، اما ممکن است با توجه به
دوره مورد انتظار استفاده از دارایی توسط واحد تجاری، کوتاهتر باشد. اگر
حقوق قراردادی یا سایر حقوق قانونی برای دوره محدودی باشد که قابل تمدید
است، عمر مفید دارایی نامشهود تنها در صورتی شامل دوره (های) قابل تمدید
خواهد بود که شواهد پشتیبانی‌کننده تمدید دوره، بدون صرف مخارج عمده توسط
واحد تجاری، وجود داشته باشد.
72 . عوامل اقتصادی و قانونی ممکن است بر عمر مفید دارایی نامشهود
اثر گذارد. عوامل اقتصادی تعیین‌کننده طول دوره‌ای است که منافع اقتصادی
آتی توسط واحد تجاری کسب می‌شود. عوامل قانونی ممکن است طول دوره‌ای که
واحد تجاری این منافع را کنترل می‌نماید، محدود کند. عمر مفید دارایی،
دوره کوتاهتر تعیین شده توسط این عوامل است.
73 . وجود عوامل زیر، ازجمله مواردی است که بیانگر توان واحد تجاری
برای تمدید حقوق قراردادی یا سایر حقوق قانونی بدون صرف مخارج عمده است:
الف. شواهدی، احتمالاً برمبنای تجربه، وجود داشته باشد که حقوق
قراردادی یا سایر حقوق قانونی تمدید خواهد شد. اگر تمدید مشروط به موافقت
یک شخص ثالث است، شواهدی در مورد کسب موافقت وی نیز وجود داشته باشد،
ب . شواهدی درخصوص تأمین شرایط لازم برای تمدید وجود داشته باشد، و
ج . مخارج تمدید در مقایسه با منافع اقتصادی آتی مورد انتظار آن عمده نباشد.
داراییهای نامشهود با عمر مفید معین
دوره و روش استهلاک
74 . مبلغ استهلاک‌پذیر دارایی نامشهود با عمر مفید معین باید
برمبنایی سیستماتیک طی عمر مفید آن مستهلک شود. محاسبه استهلاک باید از
زمانی شروع شود که دارایی برای استفاده آماده باشد، یعنی زمانی که دارایی
در موقعیت و شرایط لازم برای استفاده موردنظر مدیریت قرار دارد. محاسبه
استهلاک از زمانی که دارایی برکنار یا واگذار می‌شود یا زمانی که به عنوان
آماده برای فروش نگهداری می‌شود، هر کدام مقدم باشد، باید متوقف شود. روش
استهلاک باید الگوی مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار دارایی توسط واحد
تجاری را منعکس کند. چنانچه آن الگو به نحو اتکاپذیر قابل تعیین نباشد
باید از روش خط مستقیم استفاده شود. هزینه استهلاک هر دوره باید به عنوان
هزینه دوره شناسایی شود، مگر اینکه به موجب این استاندارد یا سایر
استانداردهای حسابداری در مبلغ دفتری دارایی دیگر منظور شود.
75 . روشهای متفاوتی را می‌توان جهت تخصیص سیستماتیک مبلغ
استهلاک‌پذیر یک دارایی طی عمر مفید آن بکار گرفت. این روشها شامل
خط مستقیم، نزولی و مجموع آحاد تولید است. روش مورد استفاده برای
دارایی، بر مبنای الگوی مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار انتخاب
می‌شود و به طور یکنواخت طی دوره‌های مختلف اعمال می‌شود مگر اینکه
در الگوی مزبور تغییری حاصل شود. چنانچه نتوان الگوی مصرف را
بهگونهای اتکاپذیر تعیین کرد، از روش خط‌مستقیم استفاده می‌شود.
76 . استهلاک معمولاً به‌عنوان هزینه شناسایی می‌شود. با این
حال در برخی شرایط، منافع اقتصادی دارایی به جای اینکه منجر به
هزینه شود، در تولید سایر داراییهای واحد تجاری جذب می‌شود. در این
موارد، استهلاک بخشی از بهای تمام شده این داراییها را تشکیل می‌دهد
و به مبلغ دفتری آنها اضافه می‌شود. برای مثال استهلاک داراییهای
نامشهود مورد استفاده در فرایند تولید، به مبلغ دفتری موجودی مواد و
کالا اضافه می‌شود.
ارزش باقیمانده
77 . ارزش باقیمانده یک دارایی نامشهود با عمر مفید معین باید صفر فرض شود مگر اینکه:
الف. شخص ثالثی خرید دارایی را با قیمت مشخص در پایان عمر مفید آن تعهد کرده باشد، یا
ب . ارزش باقیمانده را بتوان بهگونهای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد.
78 . مبلغ استهلاک‌پذیر یک دارایی نامشهود با عمر مفید معین پس از
کسر ارزش باقیمانده آن تعیین می‌شود. وجود ارزش باقیمانده متضمن این
است که واحد تجاری انتظار دارد دارایی نامشهود را قبل از پایان عمر
اقتصادی آن واگذار کند.
79 . ارزش باقیمانده یک دارایی نامشهود برمبنای مبلغ قابل بازیافت
ناشی از واگذاری آن برآورد می‌شود. این مبلغ، در تاریخ برآورد، برمبنای
قیمت فروش دارایی مشابهی که عمر مفید آن خاتمه یافته و تحت شرایط مشابهی
مورد استفاده قرار گرفته است، تعیین می‌شود.
بررسی دوره و روش استهلاک
80 . دوره و روش استهلاک یک دارایی نامشهود با عمر مفید معین باید
حداقل در پایان هر سال مالی بازنگری شود. چنانچه تفاوت قابل ملاحظه‌ای
بین عمر مفید برآوردی جدید و برآوردهای قبلی وجود داشته‌باشد، دوره
استهلاک باید تغییر یابد. در صورتی که تغییر قابل ملاحظه‌ای در الگوی
جریان منافع اقتصادی آتی مورد انتظار دارایی مربوط صورت پذیرد، روش
استهلاک باید تغییر کند تا منعکس کننده الگوی جدید باشد. این
تغییرات باید طبق استاندارد حسابداری شماره 6 با عنوان ”گزارش عملکرد
مالی“ به‌عنوان تغییر در برآوردهای حسابداری محسوب شود.
81 . طی عمر یک دارایی نامشهود ممکن است مشخص شود که برآورد
عمر مفید آن نامناسب است. برای مثال ممکن است مخارج بعدی که
وضعیت یک دارایی نامشهود را به سطحی بالاتر از عملکرد استاندارد
ارزیابی شده قبلی آن ارتقا داده است، موجب افزایش عمر مفید آن
دارایی شود. همچنین شناخت زیان کاهش ارزش ممکن است نمایانگر نیاز
به تغییر دوره استهلاک باشد.
82 . با گذشت زمان ممکن است الگوی جریان منافع اقتصادی آتی
مورد انتظار دارایی نامشهود به واحد تجاری تغییر کند. برای مثال
ممکن است مشخص شود که روش نزولی مناسب‌تر از روش خط مستقیم است.
افزون بر این، استفاده از حقوق ناشی از یک امتیاز ممکن است تا زمان
تکمیل سایر اجزای تشکیل دهنده یک پروژه به تعویق افتد. در چنین
شرایطی منافع اقتصادی دارایی ممکن است تا دوره‌های بعدی کسب
نشود.
داراییهای نامشهود با عمر مفید نامعین
83 . دارایی نامشهود با عمر مفید نامعین نباید مستهلک شود.
84 . واحد تجاری باید آزمون کاهش ارزش دارایی نامشهود با عمر مفید
نامعین را از طریق مقایسه مبلغ بازیافتنی با مبلغ دفتری آن در مقاطع زیر
انجام دهد:
الف . به صورت سالانه، و
ب . هنگامی که شواهدی در خصوص کاهش ارزش دارایی نامشهود وجود داشته باشد.
بررسی عمر مفید
85 . عمر مفید دارایی نامشهودی که مستهلک نمی‌شود باید در هر دوره
بررسی شود تا اطمینان حاصل گردد رویدادها و شرایط همچنان از نامعین بودن
عمر مفید آن دارایی پشتیبانی می‌کنند. در غیر این صورت، تغییر در ارزیابی
عمر مفید از نامعین به معین باید طبق استاندارد حسابداری شماره 6 با عنوان
” گزارش عملکرد مالی“ به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب شود.
86 . ارزیابی مجدد عمر مفید یک دارایی نامشهود از نامعین به معین،
بیانگر آن است که ارزش دارایی ممکن است کاهش یافته باشد. درنتیجه، واحد
تجاری کاهش ارزش دارایی را از طریق مقایسه مبلغ بازیافتنی با مبلغ دفتری
آن آزمون می‌کند و هرگونه مازاد مبلغ دفتری بر مبلغ بازیافتنی را به عنوان
زیان کاهش ارزش شناسایی می‌کند.
هر
چیزی تو دنیا برای خودش بهایی دارد بهای این وبلاگ اجباری نیست ولی خیلی
بی انصافیه اگه نظراتتون را در رابطه با این مطلب یا در باره وبلاگ ابراز
نکنید وعده ی ما قسمت نظرات
