استاندارد حسابداری شماره 16 تسعیر ارز بخش سوم
عملیات خارجی لاینفک از عملیات واحد تجاری گزارشگر
31 . صورتهای مالی آن دسته از عملیات خارجی که جزء لاینفک عملیات
واحد تجاری گزارشگر است باید با اعمال الزامات مندرج در بندهای 8 تا
26 این استاندارد به ریال تسعیر شود. عملیات تسعیر مبتنی براین فرض
است که معاملات انجام شده عملاً توسط واحد تجاری گزارشگر صورت
گرفته است.
عملیات خارجی لاینفک از عملیات واحد تجاری گزارشگر
31 . صورتهای مالی آن دسته از عملیات خارجی که جزء لاینفک عملیات
واحد تجاری گزارشگر است باید با اعمال الزامات مندرج در بندهای 8 تا
26 این استاندارد به ریال تسعیر شود. عملیات تسعیر مبتنی براین فرض
است که معاملات انجام شده عملاً توسط واحد تجاری گزارشگر صورت
گرفته است.
32 . هر یک از اقلام صورتهای مالی عملیات خارجی، همانند
معاملاتی که توسط خود واحد تجاری گزارشگر صورت گرفته است، تسعیر
می شود. بهای تمام شده داراییهای ثابت مشهود با نرخ تسعیر در
تاریخ خرید، ثبت و مستهلک می شود یا چنانچه آن داراییها به ارزش
منصفانه نگهداری شود با استفاده از نرخ تسعیر در تاریخ تجدید
ارزیابی تسعیر می شود. بهای تمام شده موجودیهای مواد وکالا به نرخ
تسعیر در تاریخ تحمل مخارج مربوط تسعیر می‌گردد. مبلغ بازیافتنی یا
خالص ارزش فروش یک قلم دارایی با استفاده از نرخ تسعیر در تاریخ
تعیین مبلغ بازیافتنی یا خالص ارزش فروش آن دارایی تسعیر می‌شود.
در این قبیل موارد، نرخ تسعیر مورد استفاده همان نرخ تسعیر در
تاریخ ترازنامه است. ممکن است لازم باشد به منظور کاهش مبلغ
دفتری یک دارایی مربوط به عملیات خارجی به خالص مبلغ بازیافتنی
یا خالص ارزش فروش آن (حتی در مواردی‌که انجام چنین تعدیلاتی در
صورتهای مالی خود عملیات خارجی مورد نداشته باشد) در صورتهای مالی
واحد تجاری گزارشگر تعدیلاتی صورت گیرد. برعکس نیز ممکن است تعدیل
انجام شده در صورتهای مالی عملیات خارجی، در صورتهای مالی واحد
تجاری گزارشگر برگشت شود.
33 . در مورد معاملات انجام شده طی دوره، در عمل غالباً از نرخی
استفاده می‌شود که تقریبی از نرخ واقعی رایج در تاریخ انجام
معامله است. به عنوان مثال ممکن است برای معاملات انجام گرفته
طی یک هفته یا یک ماه مشخص، از نرخ میانگین هفتگی یا ماهانه
استفاده شود. به هرحال، چنانچه نوسانات نرخ تسعیر طی دوره عمده
باشد، استفاده از نرخ میانگین قابل اتکا نخواهد بود.
واحدهای مستقل خارجی
34 . واحد تجاری گزارشگر، برای تسعیر صورتهای مالی یک واحد
مستقل خارجی به منظور انعکاس آن در صورتهای مالی خود باید روشهای
زیر را بکار گیرد:
الف. داراییها و بدهیهای واحد مستقل خارجی، اعم از پولی و غیر پولی، باید با نرخ تسعیر در تاریخ ترازنامه تسعیر شود،
ب . اقلام درآمد و هزینه واحد مستقل خارجی باید بانرخ تسعیر در
تاریخ انجام معاملات تسعیر شود، به‌استثنای مواردی که صورتهای
مالی واحد مستقل خارجی برحسب واحد پول یک اقتصاد با تورم حاد
ارائه شده‌است که در این صورت اقلام درآمد و هزینه باید با نرخ
تسعیر در تاریخ ترازنامه تسعیر شود، و
ج . تمامی تفاوتهای تسعیر حاصل شده باید تا زمان فروش خالص
سرمایه‌گذاری تحت سرفصل حقوق صاحبان سرمایه طبقه‌بندی شود و در
صورت سود و زیان جامع انعکاس یابد.
35 . برای تسعیر اقلام درآمد و هزینه یک واحد مستقل خارجی، در
عمل بهجای استفاده از نرخ تسعیر در تاریخ انجام معاملات، اغلب از
نرخی که تقریبی از نرخهای واقعی تسعیر طی دوره را بدست دهـد، از
قبیـل میانگین نرخهای تسعیـر طی دوره، استفاده می شـود.
برای محاسبه نرخ میانگین تسعیر، روشی قطعی توصیه نمی شود چرا
که بنابر دلایل موجه، روش مناسب برای واحدهای تجاری مختلف
می‌تواند متفاوت باشد. در این ارتباط روشهای داخلی حسابداری و دامنه
تغییرات فصلی تجاری از جمله عواملی است که باید در نظر گرفته شود.
در اغلب موارد، محاسبه میانگین موزون مطلوب خواهد بود. چنانچه نرخ
میانگین مورد استفاده با نرخ تسعیر در تاریخ ترازنامه متفاوت باشد،
تفاوتی ایجاد می‌شود که باید به شرح بند 36 به حساب گرفته شود.
36 . تسعیر صورتهای مالی یک واحد مستقل خارجی منجر به شناخت تفاوتهایی ناشی از موارد زیر می‌شود:
الف. تسعیر اقلام درآمد و هزینه به‌نرخهای تسعیر در تاریخ انجام
معاملات و تسعیر اقلام دارایی و بدهی به نرخ تسعیر در تاریخ
ترازنامه،
ب . تسعیر مانده اول دوره خالص سرمایه گذاری در واحد مستقل
خارجی به‌نرخی متفاوت با نرخی که مانده مزبور قبلاً به آن نرخ
تسعیر شده‌است، و
ج . سایر تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه واحد مستقل خارجی.
از آنجا که تغییرات در نرخهای تسعیر تاثیر مستقیمی بر جریانهای
نقدی فعلی و آتی ناشی‌از عملیات واحد مستقل خارجی یا واحد تجاری
گزارشگر ندارد یا اینکه تاثیر آن بسیار ناچیز است، تفاوتهای تسعیر
مزبور به عنوان درآمد یا هزینه دوره شناسایی نمی شود. در مواردی که
واحد مستقل خارجی تحت تملک صد در صد واحد تجاری گزارشگر قرار ندارد
لیکن صورتهای مالی آن با صورتهای مالی واحد تجاری گزارشگر تلفیق
می شود، مبلغ انباشته تفاوتهای تسعیر اقلام ارزی که قابل انتساب
به اقلیت است، به‌سهم اقلیت تخصیص می یابد و در ترازنامه تلفیقی
به عنوان بخشی از سهم اقلیت‌گزارش می شود.
37 . با سرقفلی ناشی از تحصیل یک واحد مستقل خارجی و با
تعدیلات ناشی از کاربرد ارزش منصفانه بهجای مبالغ دفتری داراییها
و بدهیها که در نتیجه تحصیل آن واحد مستقل خارجی صورت می گیرد،
به یکی از دو روش زیر برخورد می شود:
الف. به عنوان داراییها و بدهیهای واحد مستقل خارجی تلقی و
طبق بند 34 به نرخ تسعیر در تاریخ ترازنامه تسعیر می شود، یا
ب . به عنوان داراییها و بدهیهای واحد تجاری گزارشگر تلقی می‌گردد
که یا قبلاً به ریال تسعیر شده است یا به عنوان اقلام غیر پولی
ارزی بر طبق بند 11. ب، با استفاده از نرخ تسعیر در تاریخ معامله
تسعیر می شود.
38 . در تلفیق صورتهای مالی واحد مستقل خارجی با صورتهای مالی
واحد تجاری گزارشگر از روشهای معمول تلفیق همچون حذف مانده‌ها و
معاملات درون گروهی استفاده می شود. با این حال تفاوتهای تسعیر
اقلام پولی درون گروهی اعم از کوتاه مدت یا بلند مدت قابل تهاتر
با تفاوتهای تسعیر دیگر مانده‌های درون گروهی مرتبط نیست چرا که
اقلام پولی معرف الزام به تبدیل یک واحد پول به واحد پول دیگر
است و واحد تجاری گزارشگر را از طریق نوسانات نرخ ارز در معرض کسب
سود یا تحمل زیان قرار می‌دهد. در نتیجه، در صورتهای مالی تلفیقی
واحد تجاری گزارشگر، این تفاوتهای تسعیر به عنوان درآمد یا هزینه
شناسایی می شود، مگر اینکه شرایط بند 21 صدق کند که در این صورت
تفاوتهای تسعیر یاد شده تا زمان واگذاری خالص سرمایه‌گذاری به
عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقه‌بندی می شود.
39 . در صورت عدم تطبیق دوره مالی واحد مستقل خارجی با دوره
مالی واحد تجاری گزارشگر، در بیشتر موارد، واحد مستقل خارجی به منظور
تسهیل در تهیه صورتهای مالی تلفیقی واحد تجاری گزارشگر، یک مجموعه
صورتهای مالی به‌تاریخ صورتهای مالی واحد تجاری گزارشگر نیز تهیه و
ارائه می‌کند. در صورتی که تهیه این مجموعه عملی نباشد و تفاوت
بین تاریخ صورتهای مالی واحد مستقل خارجی و تاریخ صورتهای مالی
واحد تجاری گزارشگر از سه ماه فراتر نرود، می‌توان از همان صورتهای
مالی جهت تهیه صورتهای مالی تلفیقی استفاده کرد. در این موارد،
داراییها و بدهیهای واحد مستقل خارجی، با استفاده از نرخ تسعیر در
تاریخ ترازنامه واحد مستقل خارجی، به ریال تسعیر می شود. چنانچه
در فاصله تاریخ ترازنامه واحد مستقل خارجی و تاریخ ترازنامه واحد
تجاری گزارشگر نرخ تسعیر دچار تغییرات عمده و قابل توجهی شده باشد،
تعدیلات لازم از این بابت به عمل می‌آید.
40 . صورتهای مالی یک واحد مستقل خارجی که به واحد پول
اقتصادی با تورم حاد گزارش می شود باید قبل از اینکه به ریال
تسعیر شود با توجه به اصول حاکم بر ” گزارشگری مالی در اقتصادهای
با تورم حاد“ ارائه مجدد شود. زمانی که اوضاع اقتصادی از حالت
تورم حاد خارج می شود و واحد مستقل خارجی تهیه و ارائه صورتهای
مالی مبتنی بر اقتصاد با تورم حاد را متوقف می‌کند، باید از مبالغ
اظهارشده در تاریخ خروج از دوران تورم حاد، به عنوان بهای تمام
شده تاریخی جهت تسعیر به ریال استفاده شود.
واگذاری واحد مستقل خارجی
41 . در زمان واگذاری یک واحد مستقل خارجی، مبلغ انباشته
تفاوتهای تسعیر اقلام ارزی مربوط به آن واحد مستقل خارجی که تا
پایان دوره مالی قبل در سر فصل حقوق صاحبان سرمایه منعکس شده
است باید در دوره واگذاری به حساب سود و زیان انباشته منظور شود.
42 . واحد تجاری ممکن است حقوق مالی خود در یک واحد مستقل
خارجی را از طریق فروش، انحلال، استرداد سهم خود از سرمایه یا
انصراف از حق خود در تمام یا بخشی از آن واحد، واگذار کند. دریافت
سود سهام فقط زمانی که حاکی از بازیافت بخشی از سرمایه‌گذاری باشد
به عنوان بخشی از فرایند واگذاری واحد مستقل خارجی تلقی می شود. در
صورت واگذاری بخشی از حقوق مالی در واحد مستقل خارجی، تنها بخشی از
مبلغ انباشته تفاوتهای تسعیر مربوط که متناسب با بخش واگذار شده
است به حساب سود و زیان انباشته منظور می‌شود. کاهش مبلغ دفتری
سرمایه‌گذاری در واحد مستقل خارجی در نتیجه کاهش ارزش آن، به
عنوان واگذاری بخشی از سرمایه‌گذاری تلقی نمی شود و لذا در زمان
کاهش ارزش سرمایه‌گذاری هیچ بخشی از تفاوتهای تسعیر معوق به حساب
سود و زیان انباشته منظور نمی‌شود.
تغییر طبقه‌بندی عملیات خارجی
43 . زمانی که طبقه‌بندی یک عملیات خارجی تغییر می یابد،
روشهای تسعیر قابل اعمال به طبقه‌بندی جدید باید از تاریخ تغییر
طبقه‌بندی بکار گرفته شود.
44 . تغییر در نحوه ارتباط عملیات خارجی با واحد تجاری گزارشگر
از نظر تأمین مالی و عملیاتی ممکن است منجر به تغییر طبقه‌بندی آن
عملیات خارجی شود. در مواردی که عملیات خارجی لاینفک از عملیات
واحد تجاری گزارشگر، به عنوان یک واحد مستقل خارجی تجدید طبقه‌بندی
می‌شود، تفاوتهای تسعیر مربوط به داراییهای غیر پولی آن در تاریخ
تجدید طبقه‌بندی به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقه‌بندی می
شود و در صورت سود و زیان جامع انعکاس می‌یابد. زمانی که یک واحد
مستقل خارجی به عنوان عملیات خارجی لاینفک از عملیات واحد تجاری
گزارشگر، تجدید طبقه‌بندی می‌شود، مبالغ تسعیر شده مربوط به اقلام
غیرپولی در تاریخ تغییر طبقه‌بندی به عنوان بهای تمام شده تاریخی
آن اقلام در دوره تغییر و دوره‌های بعد از آن در نظر گرفته می‌شود.
تفاوتهای تسعیری که قبلاً در سرفصل حقوق صاحبان سرمایه منظور شده
است تا زمان واگذاری آن عملیات خارجی به حساب سود و زیان
انباشته منظور نمی‌شود.
افشا
45 . واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:
الف. مبلغ تفاوتهای تسعیر شناسایی شده در سود و زیان دوره،
ب . خالص تفاوتهای تسعیر طبقه‌بندی شده به عنوان یک قلم
جداگانه در سرفصل حقوق صاحبان سرمایه و صورت تطبیق مانده آن در
آغاز و پایان دوره، و
ج . مبلغ تفاوتهای تسعیری که طی دوره به موجب نحوه عمل مجاز جایگزین مندرج در
بند 25 به عنوان بخشی از مبلغ دفتری یک دارایی منظور شده است.
46 . در مواقعی که طبقه‌بندی یک عملیات خارجی با اهمیت تغییر داده می شود، واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:
الف . ماهیت ودلیل تغییر طبقه‌بندی،
ب . آثار تغییر طبقه‌بندی برحقوق صاحبان سرمایه، و
ج . آثار تغییر طبقه‌بندی بر خالص سود یا زیان دوره مالی قبل با
این فرض که تغییر طبقه‌بندی در ابتدای آن دوره رخ داده است.
47 . واحد تجاری باید رویه انتخاب شده طبق بند 37 در خصوص نحوه
تسعیر سرقفلی و تعدیلات ارزش منصفانه ناشی از تحصیل یک واحد مستقل
خارجی را افشا کند.
48 . چنانچه آثار ناشی از تغییر در نرخهای تسعیر بعد از تاریخ
ترازنامه بر اقلام پولی ارزی یا صورتهای مالی عملیات خارجی چنان
با اهمیت باشد که عدم افشای آن توان استفاده کنندگان صورتهای
مالی را در ارزیابی و تصمیم‌گیری تحت تأثیر قرار دهد، این آثار به
نحو مناسبی افشا می شود (به استاندارد حسابداری شماره 5 با عنوان
حسابداری رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه مراجعه شود).
تاریخ اجرا
49 . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره
مالی آنها از تاریخ 1 / 1 / 1380 و بعد از آن شروع می شود، لازم
الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین المللی حسابداری
50 . به استثنای موارد مندرج در بندهای 19، 21، 23 و 41، با اجرای
الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره 21
با عنوان آثار تغییرات در نرخ ارز نیز رعایت می‌شود.
هر
چیزی تو دنیا برای خودش بهایی دارد بهای این وبلاگ اجباری نیست ولی خیلی
بی انصافیه اگه نظراتتون را در رابطه با این مطلب یا در باره وبلاگ ابراز
نکنید وعده ی ما قسمت نظرات
