حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع
آوری، طبقه بندی ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارشهای مالی و صورتهای
حسابداری در شکل ها و مدلهای خاص انجام می گیرد. تا افراد ذی نفع درون
سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون سازمانی مثل بانک ها، مجمع عمومی
سازمان مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.
به همین دلیل فردی که تحصیلات دانشگاهی ندارد، بیشتر دفتردار است تا
حسابدار. چرا که گزارشهای این دسته از افراد مطابق استاندارد نیست و پردازش
کافی نمی شود و بیشتر تراز حسابها می باشد. برای مثال یک حسابدار تجربی
نمی تواند براحتی بین دارایی کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود و یا نمی
داند که چگونه باید معاملات ارزی را در دفاتر ثبت کرد.
ادامه مطلب ...
ادامه مطلب ...
هیات عمومی دیوان محترم عدالت اداری، چندی پیش طی رای مورخ 3 مهر 1391، ماده 6 آییننامه راهکارهای افزایش ضمانت اجرایی و تقویت حسابرسی را خلاف حکم مقرر در ماده 97 قانون مالیاتهای مستقیم و خارج از حدود اختیارات مرجع وضع مصوبه تشخیص و حکم به ابطال آن داده است. در این خصوص چند نکته زیر در خور توجه است:
1) اگرچه در خصوص لزوم حسابرسی صورتهای مالی شاید جنبههای شکلی و قانونی رعایت نشده است اما محتوای شفافسازی در اطلاعات مالی امری گریزناپذیر است. به ویژه کشوری که مالیات، سهم در خور در درآمدهای دولت ندارد. بنابراین با هدف زورآزماییهای حقوقی در برابر دولت، نباید مانع رشد حسابرسی در کشور شد. حرفه حسابرسی به ویژه در شهرستانها نیازمند پشتوانهسازی و آموزش برای نسل آینده اقتصاد است. از طرفی بخش عمدهای از درخواستهای حسابرسی در شهرستانها، الزام یاد شده بوده است. بنابراین تضعیف حرفه، ضربه بزرگی به حال و آینده نظام نظارتی در اقتصاد کشور خواهد بود که امید است به زودی راهکارهای لازم اتخاذ شود.
ادامه مطلب ...
تاریخچه حسابداری در ایران
ادامه مطلب ...
استفاده از مفاهیم «علم حساب» که امروزه به شیوه تکاملیافتهای در علم حسابداری تبلور یافته، با تمدن بشر همزاد است. برخلاف تصور فعلی که ظهور «علم حسابداری» را مربوط به دوران صنعتیشدن میداند، از دوران باستان شاهد استفاده از «روشهای کنترل مالی» بودهایم. آغاز علم حساب، قبل از اختراع و بهکارگیری خط بوده است و به استناد دادههای باستانشناختی بهدست آمده از شوش و در زیر لایههای تپه «اکروپول» که از نظر تاریخی سالهای۳۵۰۰ تا۳۰۰۰ پیش از میلاد را در بر میگیرد، تعدادی از اشیای شمارشی به شکل مخروط، کُره (تیله) و میله (باتونه) به دست آمده است (محمدیفر، ۱۳۸۵). علاوه بر شوش، در « چغامیش» در نزدیکی شوش نیز دادههایی مثل مهرهها و گلولههای شمارشی و همچنین گِلنوشتههای اقتصادی که نشاندهنده شمارش است، بهدست آمده است (محمدیفر، ۱۳۸۵). از میان دادههای بهدستآمده، اطلاعات مربوط به شیوههای حسابرسی در عصر هخامنشیان درخور توجه است. خانم پروفسور هاید ماری کخ (Heid Mary Kokh) در کتاب «از زبان داریوش» و برطبق اسناد حفاریهای سالهای ۱۹۳۳- ۱۹۳۴، (و همچنین ۱۹۳۶– ۱۹۳۸) در تخت جمشید و با یافتن حدود ۳۰ هزار لوح گلی که به خط عیلامی بوده، اطلاعات گرانبهایی را ارائه کرده است. این لوحها متعلق به «بایگانی دیوانی داریوش» بوده است. متن این لوحها بیشتر کوتاه و حاوی مطالبی در باره درامدها و هزینههاست (محمدی فر، ۱۳۸۵) .
ادامه مطلب ...مقدمه
تئوری حسابداری مجموعهای از فرضیات مبنا، تعاریف، اصول، مفاهیم و نحوه استنتاج آنهاست که زیربنای تدوین استانداردهای حسابداری توسط مراجع مربوط بوده و شالوده گزارش اطلاعات حسابداری را تشکیل میدهد. در این راستا تئوری حسابداری، نوعی چارچوب مفهومی مرجع بهوجود میآورد که مقررات خاص حسابداری براساس این چارچوب تدوین میشوند. در هر کشوری، هدف از تدوین چارچوب مفهومی، فراهم آوردن رهنمودی عام و فراگیر در چارچوب ویژگیهای کشور برای وضع و تجدیدنظر در استانداردهاست بهطوریکه حقوق و منافع استفادهکنندگان، تهیهکنندگان و حسابرسان گزارشها و صورتهای مالی بهطور متعادل حفظ شود. چارچوب مفهومی تهیه شده علاوه بر هدایت تدوینکنندگان استانداردهای حسابداری مربوط به موضوعات مختلف، میتواند مراجع تصمیمگیری، مدیران واحدهای اقتصادی و اشخاص ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه را در قضاوت نسبت به مسائل حسابداری و استانداردهای تدوینشده یاری دهد.
نظر به اهمیت موضوع، از سالها قبل، مراجع حرفهای حسابداری در برخی از کشورهای پیشرو در حسابداری، تدوین چارچوب مفهومی را در دستور کار خود قرار دادهاند. یکی از معروفترین این مراجع، هیئت استانداردهای حسابداری مالی ایالات متحد است. اقدامات این هیئت میتواند حاوی نکات آموزندهای باشد.
ادامه مطلب ...1-بر
اساس استانداردهای حسابداری با وقوع یک رویداد مهم بعد از تاریخ ترازنامه ،
تعدیلاتی باید صورت گیرد که این مهم در مقررات مالیاتی در نظر گرفته نشده
است.
2-در استانداردهای حسابداری معاملات به دو گروه سریع المعامله و
بلند مدت طبقه بندی می شوند. سود وزیان تحقق نیافته حاصل از ارزیابی سرمایه
گذاریهای معاملاتی در پایان سال به حساب سود و زیان دوره منظور می گردد ،
اما زیان تحقق نیافته حاصل از سرمایه گذاریهای بلند مدت هر ساله به حساب
سود و زیان دوره منظور شده ولی سود تحقق نیافته به حساب صاحبان سهام منتقل
می شود و به حساب سود وزیان سال مورد رسیدگی منظور نمی شود، این در حالی
است مقررات مالیاتی زیان تحقق نیافته حاصل از ارزیابی سرمایه گذاریها در
پایان سال را هزینه قابل قبول نمی داند و قبول زیان به عنوان هزینه قابل
قبول و مشمول مالیات نبود سود به علت انتقال آن به حساب حقوق صاحبان سهام
دور از منطق مالیاتی است.
3-استانداردهای حسابداری شرایطی را برای
شناسایی درآمد در نظر دارند ، که بحث در مورد آن به کرات صورت گرفته ، ولی
بر طبق منطق مالیاتی فروش یا درآمد به محض انجام معامله باید در دفاتر ثبت و
در صورت عدم وصول وجه درآمد یا کالای فروش رفته برابر بند 23 ماده 148 جز
هزینه های قابل قبول است.
اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد
میتواند در قضاوت نسبت به مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق
جریانهای وجوه نقد آتی به استفادهکنندگان صورتهای مالی کمک کند.
اطلاعات مزبور، بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و
توان آن جهت ایجاد وجه نقد و درنتیجه مشخصکننده کیفیت سود تحصیل
شده توسط واحد تجاری است. علاوه براین، تحلیلگران و دیگر
استفادهکنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی
مدلهایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریانهای وجه نقد آتی
واحدهای تجاری به کار میبرند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان
وجوه نقد میتواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابیهای گذشته مفید واقع
شود و رابطه بین فعالیتهای واحد تجاری و دریافتها و پرداختهای آن را
نشان دهد.
اگرچه صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را درباره جریانهای وجه
نقد واحد تجاری طی دوره مالی مورد گزارش ارائه میکند، لیکن
اطلاعات مزبور جهت ارزیابی جریانهای آتی وجـه نقـد کفایت نمیکنـد.
برخی جریانهـای وجـه نقـد ناشـی از معاملاتی است کـه در دورههای
مالی قبل رخ داده و بعضاً انتظار میرود منجر به جریانهای وجه نقد
دیگری در یکی از دورههایآتی گردد. بدین لحاظ برای ارزیابی
جریانهای وجه نقد آتی، صورت جریان وجوه نقد معمولاً باید توأم با
صورتهای عملکرد مالی و ترازنامه مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت فرعی: شرکتی است که تحت کنترل شرکت اصلی باشد
شرکت
وابسته: عبارت است از یک واحد سرمایهپذیر که واحد سرمایهگذار در آن نفوذ
قابل ملاحظه دارد، اما واحد تجاری فرعی یا مشارکت خاص واحد سرمایهگذار
نیست
اشخاص وابسته: یک شخص در صورتی وابسته به واحد تجاری است که:
الف) بهطور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق یک یا چند واسطه:
1
-واحد تجاری را کنترل کند، یا توسط واحد تجاری کنترل شود، یا با آن تحت
کنترل مشترکی قرار داشته باشد (شامل واحدهای تجاری اصلی، واحدهای فرعی و
واحدهای فرعی همگروه).
2 -در واحد تجاری نفوذ قابل ملاحظه داشته باشد.
3 -بر واحد تجاری کنترل مشترک داشته باشد.
ب)
طبق تعریف استاندارد حسابداری شماره 20 با عنوان حسابداری سرمایهگذاری
در واحدهای تجاری وابسته، واحد تجاری وابسته آن واحد تجاری باشد.
ج) طبق تعریف استاندارد حسابداری شماره 23 با عنوان حسابداری مشارکتهای خاص مشارکت خاصی باشد که واحد تجاری در آن شریک خاص است.
د) از مدیران اصلی واحد تجاری یا واحد اصلی باشد.
هـ) از وابستگان اشخاص اشاره شده در بندهای «الف» یا «د» فوق باشد.
و)
واحد تجاری باشد که توسط اشخاص اشاره شده در بندهای «د» و «هـ» کنترل
میشود یا تحت نفوذ قابل ملاحظه آنان است و یا اینکه سهم قابل ملاحظهای از
حق رای بهطور مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار این اشخاص است.
ز) صندوق بازنشستگی خاص کارکنان واحد تجاری یا واحد تجاری وابسته به آن باشد.